Пераказ: Ёсць такі камень - Экзаменационные изложения и пересказы для 11 класса по белорусскому языку.

Нам было ў той час па дзесяць гадоў — адным трохі болей, другім трохі меней. I мы былі дзеці вайны. Але тады мы амаль усё ведалі, і мне часам здаецца, што ведалі куды болып, чым нават цяпер, калі нам па трыццаць ужо.

Фронт адышоў далёка на захад. Салдаты болып не спынялі-ся ў вёсцы. А мы па-ранейшаму хацелі есці. Як заходзіў год за год, так і голад за голадам ішоў. Ужо было каторае лета, а мы ўсё яшчэ, здзіраючы на лузе пучкі са шчаўя (на хлеб), успамі-налі, як праз вёску «праходзілі нашы і везлі за сабой зялёныя кухні». Каб хоць трохі пад'есці, мы, здаецца, гатовыя былі ісці на край свету. Праўда, не на край свету, а ўсяго за сто кіламет-раў. Можа, меней. Тады ніхто не мераў тыя кіламетры.

Павёў нас Васіль Карапет. Прозвішча ў яго было другое, а Карапетам чамусьці звалі. I не наш ён быў спачатку — пры езджы. Прывёз яго і старэйшую сястру бацька іхні да нас у вёс-ку ў тую ж восень, як прыйшло вызваленне ад немцаў, пасяліў у зямлянку да сляпой Вулькі, якая жыла на той вуліцы, што ля возера, а сам пайшоў у ваенкамат прызывацца ў армію. Звы-чайна прыезджыя не збіраліся доўга ў нас заставацца — пры-язджалі адно перачакаць. Але пасля ўжо адны асядалі назу-сім — што доўга ездзіць, усюды аднолькава, — другіх цягнула ўсё ж «радзіма». А Васілю з сястрой не было куды падавацца. Бацька іх загінуў яшчэ на Проні, і яны жылі ўсе ў той жа сля-пой Вулькі. Жылі — гаравалі. Нарэшце старшыня сельсавета дапісаўся некуды, у вёску прыехала камісія, і забралі спярша сляпую Вульку ў дом інвалідаў, пасля Васіля — у дзіцячы дом, але не ў свой, раённы, што знаходзіўся на чыгуначнай станцыі, а чамусьці павезлі ажно за Унечу.

Прызнацца, мы дык трохі пазайздросцілі Васілю: будзе хло-пец жыць там на ўсім казённым, і, галоўнае, галадаць ужо не давядзецца — у вёсках гаварылі, што ў дзіцячых дамах даюць фасолю і амерыканскія кансервы. I таму ўсе былі надта здзіў-лены, асабліва мы, яго таварышы, калі ў чэрвені, гэта ў самую крапіўную пятроўку, нечакана з'явіўся ў вёску Васіль Кара-пет.

I вось аднаго разу мы наважыліся ў лес — на былой Ігнаць-кавай пасецы падраслі ў гнёздах дразды, ужо можна было сма-жыць іх. Запрасілі з сабой і Васіля.

• Хочаце наесціся?
• Хочам.
• Дык хадземце са мной. У дзетдом.
• Ого! Гэта ж надта далёка!
• А мы лесам пойдзем. Пасля можна чыгункай. Дзе-не-будзь у Журбіне сядзем на таварняк, праедзем за Унечу. А там ужо рукою дастаць можна.

...Загадчык дзетдома чамусьці нават не паглядзеў на нас, калі спыніўся блізка, адразу ўтаропіў позірк некуды ў поле, над якім трымцела перагрэтае паветра. Мы думалі, што ён пач-не нас лаяць. Але Іван Мікітавіч раптам закашляўся і з дако-рам сказаў глухім голасам:

— Ну, што вы расселіся тут? Ідзіце абедаць!.. (442 словы)

Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь. Зборнік экзаменацыйных матэрыялаў па беларускай мове для агульнаадукацыйных устаноў (ўзровень агульнай сярэдняй адукацыі). Тэксты для пераказаў. 2007

Отсканировано и вычитано Андреем Суворовым